فهرست
سرطان پروستات یکی از درگیرکننده‌ترین بیماری‌های مرتبط با دستگاه تناسلی مردانه است که نیاز به آگاهی و اطلاعات مناسب از جامعه مردان دارد. این بیماری به طور عمومی در سنین بالای 50 سال و بیشتر در مردان با پیش‌زمینه خانوادگی مریض دیده میشود. تشخیص زودرس سرطان پروستات و درمان به موقع می‌تواند از عوارض جدی و پیشرفت بیماری جلوگیری کند
پروستات چیست؟
پروستات عضوی از دستگاه تناسلی مردانه است و به اندازه یک گردوی کوچک در زیر مثانه و جلوی رکتوم قرار دارد و در معاینهی مقعدی میتوان آن را حس کرد. پروستات کوچک دارای حجم 30 میلی لیتر تا 40 میلی لیتر و وزن 20 گرم تا 70 گرم است. یک پروستات متوسط دارای حجم 40 میلی لیتر تا 80 میلی لیتر و وزن 20 گرم تا 125 گرم است.
پروستات بزرگ دارای حجم 40 میلی لیتر تا 100 میلی لیتر و وزن 40 گرم تا 125 گرم است. از میان تمام سرطان هایی که مردان به آن مبتلا می شوند، سرطان پروستات و ملانوما (سرطان پوست) دو شایع ترین سرطان هستند. حدود 13 درصد از مردان آمریکایی در مقطعی از زندگی خود به سرطان پروستات مبتلا می شوند و از هر 41 نفر حدود 1 نفر بر اثر این بیماری می میرند.
پروستات یک مایع شیری یا سفید رنگ تولید میکند که کمی اسیدی (4/6 pH) است. این مایع تقریبا 25 تا 30% از حجم منی را تشکیل میدهد. این ترشحات شامل آنزیمهای پروتئولیتیک (فیبرینولیزین)، اسید سیتریک، اسید فسفاتاز، آنتی ژن مخصوص پروستات(PSA) و لیپیدها میباشد. پروستات برای اینکه به خوبی کار کند، نیاز به هورمونهای مردانه (مثل تستوسترون) دارد. این هورمونها عمدتا در بیضه تولید میشود.
عملکرد پروستات همچنین توسط هورمون دی هیدرو تستوسترون تنظیم میشود. غدهی پروستات از 30 تا 50 غدهی لولهای- حبابی (Tubuloalveolar) که پیشابراه پروستاتی را احاطه کرده تشکیل شده است. غدد تشکیل دهندهی پروستات براساس موقعیت خود نسبت به پیشابراه به سه دسته تقسیم میشوند: غدد مخاطی (Mucosal gland) غدد کوچکی هستندکه در مجاورت نزدیک پیشابراه قرار دارند.
غدد زیر مخاطی (Submucosal gland) بزرگتر از غدد مخاطی هستند و در اطراف غدد مخاطی قرار دارند.
غدد اصلی (Main gland) محیطی ترین غدد میباشند که بزرگترین و بیشترین غدد پروستاتی محسوب میشوند.
پروستات سه وظیفه اصلی در بدن مرد دارد: حفظ ادرار، تولید مثل و جلوگیری از عفونت مثانه.
بیشتر بخوانید
چالش های باروری مردان
تست اسپرم در منزل: روش ها، مزایا، دستگاه های موجود در بازار، دقت دستگاه ها و نظرات کاربران
بررسي ظرفيت ترشحي پروستات
ترشحات پروستات که حدود 25 الي 30 درصد حجم کل مايع مني را تشكيل مي دهد و مايعي رقيق، شيري رنگ، اسيدي و حاوي يونهاي سيترات، روي، کلسيم، اسيد فسفاتاز، آنزيم هاي لخته کننده (Clotting Enzyme) و حل کننده لخته (Profibrinolysin) ميباشد. براي بررسي ظرفيت ترشحي پروستات ميتوان از مارکرهايي نظير اندازه گيري روي، اسيد سيتريك، اسيد فسفاتاز و گاما گلوتامين ترانس پپتيداز استفاده نمود که متداولترين روش، اندازه گيري روي ميباشد. به طور طبيعي ميزان روي بايد بيشتر از 4/2ميكرومول در هر انزال باشد.
مروری بر سرطان پروستات
با بالا رفتن سن مردان، پروستات معمولاً اندکی بزرگ می شود. با این حال، اگر پروستات بیش از حد رشد کند، سایر مشکلات سلامتی مانند سرطان پروستات ممکن است رخ دهد. انجمن سرطان آمریکا تخمین می زند که در سال 2021 تقریباً 250000 مرد مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده می شوند و حدود 35000 مرد بر اثر سرطان پروستات خواهند مرد.
آدنوکارسینوم ها – سرطان هایی که در سلول های غده ای درگیر در ترشح شروع می شوند – بیشتر موارد سرطان پروستات را تشکیل می دهند. با این حال، انواع نادری از سرطان وجود دارد که از پروستات شروع می شود، مانند:
- سارکوم بافت نرم
- کارسینوم های سلول کوچک. سرطان های بسیار بدخیم با زمان دو برابر شدن کوتاه تر، سرعت رشد سریع تر و متاستاز زودتر.
- کارسینوم های سلولی انتقالی سرطان های سیستم ادراری که در اپیتلیوم انتقالی شروع می شوند.
- تومورهای نورواندوکرین سرطان هایی که در سلول هایی با ویژگی های سلول های عصبی و سلول های تولید کننده هورمون شروع می شوند.
اگر یکی از انواع نادرتر سرطان پروستات تشخیص داده شود، متخصص اورولوژی همچنین سی تی اسکن کامل بدن یا MRI را درخواست می کند زیرا احتمال متاستاز این نوع سرطان ها در سایر قسمت های بدن بسیار زیاد است. علاوه بر این، اورولوژیست احتمالاً درمان تهاجمی فوری را توصیه می کند. بیشتر سرطان های آدنوکارسینومای پروستات به کندی ایجاد می شوند. در برخی موارد، رشد بسیار کند است، مردانی که به آن مبتلا هستند بدون اینکه بدانند حتی سرطان پروستات داشته‌اند، به دلایل دیگر می‌میرند.
بیش از نیمی از مردان آمریکایی تا سن 80 سالگی، غدد سرطانی پروستات دارند. تغییرات در سلول های پروستات می تواند تا 30 سال قبل از رشد تومورها به اندازه کافی برای ایجاد علائم شروع شود. با این حال، با آشکار شدن علائم سرطان پروستات، احتمال مرحله پیشرفته سرطان و/یا متاستاز در سایر قسمت‌های بدن بیشتر میشود.
خطرات سرطان پروستات
هر مردی در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات می باشد، اما برخی از گروه های جمعیتی ممکن است بیشتر به این بیماری مبتلا شوند.یکی از این گروه های جمعیتی، مردان بالای 50 سال هستند. هنگامی که 50 ساله می شوید، احتمال ابتلا به سرطان پروستات افزایش می یابد. بیشترین تعداد موارد سرطان پروستات در مردان بین 65 تا 74 سال رخ می دهد.
نژاد عامل دیگری در تعیین خطر است.اگرچه انکولوژیست ها مطمئن نیستند که کدام عوامل تفاوت های جمعیتی در نژاد را برای سرطان پروستات تشکیل می دهند. در سال 2017، مردان سیاه پوست در ایالات متحده به سرطان پروستات با نرخ 8/163 در هر 100000 مبتلا شدند. در مقایسه، مردان سفیدپوست در ایالات متحده به سرطان پروستات با نرخ 7/96در هر 100000 مبتلا شدند. بر اساس گزارش گروه غیرانتفاعی Zero – The End of Cancer Prostate، مردان سیاهپوست 8/1برابر بیشتر از مردان سفید پوست در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات و 2/2 برابر بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از سرطان پروستات هستند.
مردان آسیایی و اسپانیایی و لاتینی کمترین خطر ابتلا به سرطان پروستات را دارند. جغرافیا یکی دیگر از عوامل تعیین کننده است. مردان آمریکای شمالی، کارائیب، استرالیا و شمال غربی اروپا بیشترین احتمال تشخیص سرطان پروستات را دارند، در حالی که سرطان پروستات در میان مردان آمریکای جنوبی، آفریقایی، آمریکای مرکزی و آسیایی غیرمعمول‌تر است. همچنین یک جزء ژنتیکی مرتبط با این بیماری وجود دارد. اگر اقوام مذکری (پدر یا برادر) دارید که سرطان پروستات دارند یا داشته اند، خطر شما دو برابر می شود. اگر چند مرد در خانواده شما وجود داشته باشد که سرطان پروستات را تجربه کرده اند، این خطر می تواند حتی بیشتر باشد. ژن های جهش یافته ای که می توانید به ارث ببرید عبارتند از:
- ژن های جهش یافته BRCA1 یا BRCA2 می توانند خطر ابتلا به سرطان دستگاه تناسلی را در مردان و زنان افزایش دهند.
- ژن سندرم لینچ (Lynch Syndrome) می تواند خطر ابتلا به سرطان کولورکتال و سایر انواع سرطان، از جمله سرطان های دستگاه تولیدمثلی را در زنان و مردان افزایش دهد.
